در بسیاری از مواقع، ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که پس از جر و بحث و نزاع با افراد آشنا، دوست، فامیل و یا حتی اعضای خانواده یا اشخاص دیگر در جامعه، از کوره در رفته و از شدت عصبانیت کنترل خود را از دست بدهید. این وضعیت می‌تواند منجر به ضرب و جرح و آسیب بدنی به شما یا دیگران شود. پس از آن، به یکباره روی گوشی موبایلتان از طریق سازمان قضایی کشور، ابلاغ حضور در دادسرا می‌آید، یعنی اینکه شخصی از شما شکایت کرده است. در این حالت، حتماً باید به وکیل متخصص امور کیفری مراجعه نمایید.
ولی قبل از مراجعه به وکیل و جهت پیشگیری از هر نوع آسیب روحی و جسمی، باید بدانید که تبعات این جرم چیست و پس از ورود ضرب و جرح به شخص، ممکن است چه عواقبی در انتظار شما باشد.
جرم ضرب و جرح در دو دسته عمدی و غیر عمدی دسته‌بندی می‌شود که قانون‌گذار در مواد 614 و 615 قانون مجازات اسلامی به این صورت عنوان می‌نماید:
ماده 614
هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد، در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد، چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد، به حبس درجه شش محکوم خواهد شد. در صورت درخواست مجنی علیه، مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم می‌شود.
تبصره: در صورتی که جرح وارده منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد، مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
ماده 615
هر گاه عده‌ای با یکدیگر منازعه نمایند، هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم می‌شوند:
- در صورتی که نزاع منتهی به قتل شود، به حبس از یک تا سه سال.
- در صورتی که منتهی به نقص عضو شود، به حبس از شش ماه تا سه سال.
- در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود، به حبس از سه ماه تا یک سال.
تبصره 1: در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود، مشمول این ماده نخواهد بود.
تبصره 2: مجازات‌های فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.
همان‌گونه که در قانون محرز است، چنانچه هنگام نزاع با فرد یا افرادی به هر شخص ایراد ضرب و جرح عمدی گردد، یعنی این که با علم و قصد آسیب رساندن به آن شخص، ضرر جسمی به وی حادث گردد، به این نوع ورود آسیب، ضرب و جرح عمدی می‌گوییم. در صورت منجر شدن به قتل، قواعد مربوط به قتل نفس در خصوص ضارب اعمال خواهد شد (که به دلیل وسعت موضوع به آن نمی‌پردازیم). در موارد دیگر، چنانچه نزاع یا ضرب و جرح منجر به آسیب و قطع یا نقص عضوی در بدن آسیب‌دیده شود، علاوه بر پرداخت دیه یا اعمال قصاص عضو، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می‌گردد. در برخی موارد، در صورتی که قاضی دادگاه صلاح بداند و جهات قانونی وجود داشته باشد، حتی قاضی می‌تواند از حداکثر میزان حبس یعنی سه سال در حق مجرم اعمال مجازات نماید.
در حالتی که هنگام وقوع نزاع، بدون قصد و به صورت غیر عمد آسیب به فرد وارد شود، از مصادیق ضرب و جرح غیر عمدی است. از نظر قانون‌گذار، در همین حالت هم فرد ضارب به پرداخت دیه و تحمل حبس سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد. در بسیاری از مواقع و در صورت عدم وجود علل مشدده جرم یا عدم وجود سابقه قبلی برای مجرم، قاضی محترم حکم به تبدیل مجازات حبس داده و محکوم علیه را به پرداخت جریمه نقدی یا سایر مجازات‌های خفیف‌تر از حبس محکوم می‌نماید.
حرف آخر
خواننده محترم، حتماً به این نکته توجه داشته باشید که در صورت بروز هر یک از حالات گفته شده در این نوشتار، به وکیل متخصص امور کیفری مراجعه نمایید. به این دلیل که یکی از اختیارات قضات محترم برای جلوگیری از فرار متهم، صدور حکم بازداشت موقت است که می‌توانند در این مورد اعمال کنند. چنانچه فرد متهم بدون علم به این موضوع در مراجع قضایی حضور یابد، ممکن است تا تعیین تکلیف دادسرا مشمول حبس موقت گردیده و به زندان ارسال شود.
